Overzicht en verslagen van excursies en andere activiteiten in 2022

Overzicht activiteiten 2022

Verslagen

Eindejaarsplantenjacht

Op vrijdag 30 december 2022 ontmoeten acht liefhebbers van wilde planten elkaar voor de
eindejaars plantenjacht in samenwerking van de Florawerkgroep Rotterdam.
Onder leiding van Sharida doorkruisen wij diverse buurten in Groot-IJsselmonde. Regen en
wind trotserend zoeken we bloeiende (!) planten langs de huizen, tussen stoeptegels en bij
groenstroken. De vragen over determinatiekenmerken leveren handige tips op, zoals één rij
haren (bij vogelmuur) en de aaneengegroeide kroonbladeren van ereprijs. Bij sommige
exemplaren, met halfdichte knoppen, voeren we discussie of we deze mogen meetellen of
niet.
In no time is het uur voorbij en hebben we een oogst van 16 soorten. Het lijkt weinig, maar
gezien de minder gunstige weersomstandigheden zijn we toch tevreden: akkerereprijs,
Canadese fijnstraal, duizendblad, hazelaar, herderstasje, klein kruiskruid, kleine veldkers,
madeliefje, paardenbloem, paarse dovenetel, reukloze kamille, scherpe boterbloem en
straatgras, tuinwolfsmelk, vogelmuur en witte dovenetel. Binnen dat uur zien we ook niet
bloeiende en vruchtdragende planten, maar ook paddenstoelen zoals de oranje
druppelzwam, (water)vogels en (korst)mossen. Het blijft verrassend hoeveel moois er in elke
buurt te ontdekken valt.
Na onze ontdekkingstocht neemt Sharida ons mee door een straatje met dijkwoningen en
vervolgens naar het Energiehuis: Een oude school die in gebruik is voor diverse duurzame
initiatieven. Tijdens een overheerlijke vegetarische lunch delen we op welke wijze de natuur
ons inspireert: Meedoen met soortentellingen en natuurvakanties, aanleggen van biologische
buurtmoestuinen, bedenken & uitvoeren van natuurbeheerprojecten, en delen van
natuurfoto’s en -nieuws. Zoonodig oefenen we ook invloed uit via petities, burgerberaad en
bezwaarprocedures. Allemaal zaken die bijdragen aan een gezonde natuurlijke
leefomgeving. En wie wil dat nu niet?
De waarnemingen zijn te vinden: klik hier

Tekst: Celeste, Foto: Geert

Rugstreeppadden Hoek van Holland

30 september 2022

Afgelopen mei ontvingen we van Staro BV. het verzoek of wij dit jaar de rugstreeppadden wilden redden in het projectgebied Metro aan Zee in Hoek van Holland. Ruud heeft zich hiervoor opgegeven.
Vanaf mei tot en met november, elke week een paar dagen, was Ruud uren actief langs de zes kilometer lange route in dit uitzonderlijke kustgebied.
De soms kleine, piepjonge rugstreeppadjes zijn door Ruud uit een van de vele emmers gevist en elders weer uitgezet. Zeer nauwkeurig en met heel erg veel plezier. Topscore was een verhuisemmer vol: 74 rugstreeppadden!
Lees meer over dit beschermde beestje op Rugstreeppad (ravon.nl).
Eind september zijn we bij Ruud op bezoek geweest. Dat was een uitermate levendige ontmoeting. Zie het korte filmpje hieronder:

Redden van rugstreeppadden, een korte film. KNNV Natuurlijk Rotterdam e.o. is gevraagd om rugstreeppadden te redden van mei t/m november 2022 tijdens de aanleg van Metro aan Zee, Hoek van Holland.
Sinds 2020 worden deze beschermde amfibieën buiten het bouwterrein gezet i.s.m. Staro natuur en buitengebied, in opdracht van Staro BV. Met: rugstreeppadden, Ruud Lecluyze en Geert van Poelgeest. Camera: Sannetje van Haarst

Sharida heeft begin dit jaar een zeer opvallende waarneming beschreven, dat staat hier:
https://rotterdam.knnv.nl/nieuws/de-roodpotige-kruisspinnendoder/

Oogstfeest Ommoordse Veld

Kraam bij kinderboerderij de Blijde Wei

1 oktober 2022, Karin en Edith

Er stonden ongeveer 30 kramen bij het oogstfeest rond de kinderboerderij de Blijde Wei. De onderwerpen waren food, kunst, scouting en natuurorganisaties ( IVN, Rotta en wij). De werkgroep ‘het Ommoordse Veld’ had dit uitstekend georganiseerd. Helaas viel het weer wat tegen en daarmee ook de opkomst. ’s Middags kwam de zon goed door en aan het einde van de middag werd het drukker.
Wij hadden de kraam ingericht rond het thema bomen. Er lagen o.a. boomschijven, korte bomenverhalen, modellen van insecten en informatie. De modellen van de insecten lagen op de boomschijven. Zowel kinderen als volwassenen vonden de relatie tussen deze twee heel duidelijk. Het liet goed zien dat bomen en insecten bij elkaar horen. De kinderen vonden de insecten erg leuk. Zij werden van alle kanten bekeken en sommigen begonnen er ook mee te spelen: “Vlieg eet libelle op”, “Wat heeft die vlieg grote ogen. Is dat in het echt ook zo?” Ook leuk voor de kinderen: tel de pootjes. Een spin heeft 8 pootjes, insecten hebben 6 pootjes. Sommige kinderen vonden ze te eng om op te pakken. Als ze zagen dat andere kinderen dat wel deden was dat snel over. Bijna iedereen vroeg of de modellen van de insecten ook te koop waren.
’s Middags een bomenwandeling gehouden met een deelnemer die hier speciaal voor was gekomen.
De Bomenspeurtocht werd pas door mensen gevraagd nadat ze alle kramen hadden bekeken. Toen we moesten opruimen, kregen wij het daardoor nog best druk. Aan sommigen de speurtocht meegegeven met het verzoek om de antwoorden te mailen en dan krijgen ze van ons de antwoorden. Iemand wilde de bomenspeurtocht voor een verjaardag.
De werkgroep het Ommoordse Veld lanceerde een beleveniswijzer, die er fantastisch uitzag. Uitleg over de bodem en de huidige flora en fauna. Ook geschikt voor het melden van waarnemingen. M.b.v. Obsidentify willen ze waarnemingen van bezoekers verzamelen, vermelden op deze beleveniswijzer en zo de biodiversiteit in het Ommoordse Veld in beeld brengen.
Karin en Edith

Vleermuizenwandeling Delfshaven

Nacht van de vleermuis

28 augustus 2022, 20.45 tot 21.45 u, 17 gr, noord 2-4, nieuwe maan.

We liepen vanaf het Heemraadsplein langs de Heemraadssingel naar de 2e Middellandstraat, langs de oostkant van de Heemraadssingel naar de Mathenesserlaan, Claes de Vrieselaan, Hondiusstraat, Heemraadssingel, Heemraadsplein, Heemraadsstraat, Jaap Valkhofplein.
Dankzij de van Edith geleende batdetector hoorden wij veel meer vleermuizen dan wij zagen.

Langs de Heemraadssingel zagen we veel gewone dwergvleermuizen. Ze vlogen in en langs de kruinen van de oude bomen. Ook een gesloten rij jongere bomen was een geliefde plek. Ze vlogen van boom tot boom heen en weer over het water. Langs de singel ontbraken stukken met bomen. Daar zagen we ook geen vleermuizen. Bij de 150 jaar oude plataan zagen we geen vleermuizen. Er waren enkele bomen waarvan wij vermoeden dat zij als slaapplaats dienen.
Opvallend was dat wij langs de Mathenesserlaan met de gesloten rij van 80 jaar oude platanen geen vleermuizen aantroffen.
Ook op de Claes de Vrieselaan met 50 jaar oude lindes troffen we geen vleermuizen.
In de Hondiusstraat met 20 jaar oude robinia’s troffen we wel dwergvleermuizen, vooral richting de singel.
Op het Heemraadsplein troffen we geen enkele vleermuis, hoewel er veel oude bomen staan.
In de Heemraadstraat met 20 jaar oude honingbomen troffen we een enkele vleermuis, evenals op het Jaap Valkhofplein met 23 jaar oude gleditsia’s die al veel blad hadden verloren.

Wij denken dat de gewone dwergvleermuis ook in de stad leeft en jaagt waar gesloten boomkronen te vinden zijn. Hij vliegt langs en in de boomkronen. Dat hoeven niet per se hele oude bomen te zijn. Wij hebben hem niet gevonden bij platanen. Langs de Heemraadssingel ontbreken grote stukken boomkroon waar wij geen vleermuizen aantroffen.

Botanische tuin Kralingen

Dinsdag 16 augustus 2022

Koelteplek

Na de hitteperiode van de afgelopen week was het heerlijk vertoeven in de tuin.
Door mensen van Natuurstad werden we getrakteerd op heerlijk helder water (met vlierbloesemsiroop).
Celeste heeft de excursie voorbereid. Zij werkt al lange tijd als vrijwilliger in de tuin en wist veel te vertellen over de bomen en de planten die er stonden.
Voor velen was dit een eerste kennismaking met de tuin, maar unaniem vonden we dat het de moeite waard is om hem vaker te bezoeken. Veel lof voor Celeste voor het organiseren van de excursie.

Onderwijstuin

De tuin is 0,5 ha groot en in 1913 aangelegd als onderwijstuin voor de toen opgerichte 2e HBS (het latere Libanon-lyceum). Hij ondersteunde lange tijd het biologie-onderwijs voor alle scholen in Rotterdam.
Om op de veenbodem soorten uit de hele wereld te kunnen laten groeien werden zand en klei aangevoerd en een kas geplaatst.

Rijks- en Natuurmonument

De educatieve functie en het fraaie toegangshek vormden de basis voor erkenning als Rijksmonument. Het authentieke zadenhuis en de rijkdom aan bomen, planten en dieren zijn eveneens van onschatbare waarde. De monumentale Linde en de monumentale Ginkgo zullen door de oprichters aangeplant zijn. Zij verkeren in uitstekende staat.

Plantkundig

Botanisch betekent ‘plantkundig’. De tuin is aangelegd voor de wetenschappelijke kennis van planten. Er werden biologielessen gegeven. De collecties werden opgebouwd met een bepaald wetenschappelijk of onderwijskundig doel. Dit waren o.a. medicinale planten en er was interesse voor varens. Er werden een kas en een vijver aangelegd en verschillende grondsoorten aangevoerd om geschikte biotopen voor planten vanuit de hele wereld te kunnen creëren. Planten en zaden werden uitgewisseld met andere onderwijsinstellingen en kweekscholen. Vanaf 1948 werd een zadenlijst uitgebracht voor uitwisseling van zaden met andere botanische tuinen. Zaden verzamelen, een zorgvuldige administratie voeren en pakketjes verzenden naar alle uithoeken van de wereld was een flinke onderneming.

Inzet van vrijwilligers

Door inzet van vele vrijwilligers, waaronder de vriendenstichting, is de tuin behouden gebleven. Sinds 1984 is zij openbaar toegankelijk en zijn omwonenden en andere bezoekers meer dan welkom.
Sedert 2019 beheert Stichting Natuurstad deze en andere (educatieve) tuinen en kinderboerderijen in Rotterdam.

Verhalen

Genietend van een wandeling door de tuin werden enkele van de 1001 verhalen verteld. Veel Rotterdammers hebben herinneringen aan de natuurlessen uit hun jeugd. Drijfnat worden tijdens de les over waterdiertjes, of het blad ruiken van de pindakaasboom (kansenboom). Natuurlijk controleerden ook wij of dit geen broodje aap verhaal was.
We zagen de prachtige schildpadbloemen, waarvan de bloempjes inderdaad op schildpaddkoppen lijken. Tijdens de renaissance gebruikte vrouwen het giftige sap van de Wolfskers (Atropa Bella Donna) om hun pupillen donkerder en glanzender te laten lijken. Dus Bella Donna betekent mooi vrouw! Dit trucje wordt overigens door modellen nog steeds gebruikt.
Daarna maakten we een reuzensprong naar het verleden: De Ginkgo Biloba, is een unieke boom. Als enige soort in zijn geslacht heeft de Ginkgo de tijd van de dinosaurussen meegemaakt, zonder te zijn uitgestorven.
De lindeboom, uit 1910, heeft een groot regeneratief vermogen en kan zeer oud worden. Kelten en Germanen beschouwden de linde als heilig. Geen wonder dat de linde vaak op het centrale plein stond. In de boom werd vergaderd, gedanst en recht gesproken. Wie een jaar lang dezelfde boom volgt, ervaart de verbondenheid tussen planten, dieren en mensen. Deze boom is een prima kraamkamer voor vogels, de bloemen zijn een goede nectarbron voor insecten en op hun beurt zorgen zij voor bestuiving. De insecten zijn voedsel voor de vogels en verspreiden de zaden. De boom leeft in symbiose met schimmels, waarvan de (mini) paddenstoelen in de herfst verschijnen en die weer een rol spelen bij de snelle vertering. De boom neemt kooldioxide op en geeft zuurstof terug, zodat wij kunnen ademen. En hun geurstoffen bevorderen onze stemming en gezondheid.
Onder bomen kan het wel 8 tot 12 graden koeler zijn, zodat bomen ook ingezet kunnen worden om hittestress in de stad te beteugelen. Door actieve inbreng van de deelnemers leren we ook over vraatsporen, gallen en mijnen.

Dierenleven

Hoewel er van oorsprong collecties botanische planten aangeplant zijn die gekweekt zijn en niet tot de inheemse flora behoren leven er toch insecten en andere dieren in de tuin. Vooral op de oude linde zagen we veel insecten. Ook vinden zij voedsel in de overhoekjes.
Wij zagen enkele botanische planten die gevonden waren door insecten en hen tot voedsel konden dienen.

Wil je iets doen voor onze toekomst? Plant dan een inheemse boom

Cultuur met natuur

Het jonge blad van de Acanthus stond al voor de 5e eeuw voor Chr. model voor allerlei versieringen. Het werd veel gebruikt in Griekenland. De Grieken moeten toen een reden gehad hebben om dit een heel bijzondere plant te vinden. Zij gebruikten het blad voor het versieren van de bovenkant van de zuilen, het kapiteel. Wij noemen dat dan een bladkapiteel en de stijl Korinthisch. Deze stijl is nagevolgd door de Romeinen. Vele eeuwen later werd hij gebruikt in de renaissance in heel Europa en nog weer eeuwen later in de neorenaissance. In Nederland zijn het stadhuis en de korenbeurs van Groningen de best bewaarde voorbeelden.

Bomenspeurtocht Ommoordse veld

11 juli 2022

We startten de bomenspeurtocht met een kopje koffie bij de historische boerderij van de Blijde Wei.
Edith heeft de bomenspeurtocht gemaakt voor de werkgroep ‘Het Ommoordse Veld’.
Deze maandag deden we een eerste try-out.
De route leidde ons langs een bankje waarvandaan we o.a. een gaai en een ijsvogel zagen.
Een probleem leverde het vinden van een zomereik. Het kostte ons de nodige moeite maar uiteindelijk vonden we er één. De zomereik is de belangrijkste boom voor de biodiversiteit. Het is de boom waar de meeste organismen op kunnen leven. Het verbaasde ons dat wij met zeer veel moeite slechts één exemplaar konden vinden.
Edith gaat de speurtocht perfectioneren.

Nationale Nachtvlindernacht

Zaterdag 2 juli 2022, VTV Blijdorp

We waren te gast in de vlindertuin van VTV Blijdorp. Het was een mooie avond met lichte regen. Temperatuur ca. 15 gr, weinig wind, heldere lucht, zon onder 22.05 u.
De vlindertuin is aangelegd met beschutte hoekjes en nectarplanten zoals vlinderstruik, theunisbloem, phlox, thijm.
We gaan kijken of de omstandigheden gunstig zijn voor enkele van de vele soorten nachtvlinders die in onze omgeving zouden kunnen leven. Daarbij gaat het om nectarplanten waar de vlinders kunnen drinken. Hier kunnen ze energie opdoen om te vliegen en eitjes te leggen. Voor de andere levensfasen zijn waardplanten nodig en mogelijkheden om te verpoppen. Dat zijn struiken, (loof)bomen, braam, klaversoorten, kruiskruiden, zuring, duizendknopen, weegbree, dovenetel, distels, sleedoorn, bessenstruiken, wilde kamperfoelie. Op deze planten, bomen, struiken en grassen worden eitjes afgezet en de rupsen eten er van. Sommige rupsen verpoppen op of in de grond, tegen grashalmen, zegges, riet of onder bladeren in de vegetatie of onder de waardplanten.
Het vlinderstadium, waarbij de vlinders paren en op zoek gaan naar geschikte waardplanten om eitjes af te zetten, is maar een heel klein gedeelte van hun levenscyclus. Het bedraagt maar een paar dagen of een paar weken. De rest van het jaar brengt het dier niet als imago door maar als eitje, larve, rups of pop. Als één van de omstandigheden ontbreekt kunnen zij hun levenscyclus niet volbrengen.

We hebben om 10 u een laken opgezet met een ledlamp van 1500 LM. In het begin regende het een beetje. We vermaakten ons op de bankjes in de tuin met een drankje. Al vrij snel kwam er een groene gaasvlieg schuilen onder het laken. Wat later kwam er een muntvlindertje, veel soorten grote en kleine muggen, dansmuggen, een (dennen?) kniptor en een roestbruine bladsprietkever.
In de vlindertuin vlogen enkele nachtvlinders, maar deze kwamen niet op ons laken af. Er is één vleermuis waargenomen.
Om 00.15 u hebben we ingepakt. Teruglopend zag ik nog wat nachtvlinders in de nog niet gemaaide vegetatie buiten het hek.

Aangetroffen insecten

groene gaasvlieg

De groene gaasvlieg is een nachtactief insect met een volledige gedaanteverwisseling. Het behoort tot de orde van de netvleugeligen. De vleugels zijn doorzichtig met hele duidelijke aders die een ‘netwerk’ vormen. In rust worden de vleugels langs het lichaam gevouwen. Ze kunnen niet heel goed vliegen. Er zijn wereldwijd meer dan 6000 soorten bekend.
De larven van de groene gaasvlieg eten bladluizen. De huiden van de leeggegeten luizen gebruiken ze om zich te camoufleren. De eieren staan op dunne steeltjes bij elkaar.
De antennen zijn draadachtig. In de vleugel kun je één opvallende rechte hoofdnerf herkennen.
De tarsus is het onderste deel van de poot waarmee het insect zich aan de ondergrond hecht. Dit bestaat bij de netvleugeligen uit 5 delen.

roestbruine bladsprietkever

De bladsprietkevers zijn een grote familie in de orde van de kevers. Op de top van de antennen (sprieten) zitten 3 tot 7 beweeglijke blaadjes.
Andere leden van de familie zijn de de mei-, juni- en julikever, de penseelkever, gouden tor en rozekever.
Van veel soorten uit deze familie maken de mannetjes geluid om vrouwtjes te lokken door hun dekschilden tegen het achterlijf te wrijven.
Onze kever heeft 3 bladen aan de antennen. De kleur is door het tegenlicht niet goed te zien maar de waarneming is toch bevestigd.

(dennen?)kniptor

Door het tegenlicht zijn er niet veel details van het insect te zien. De kniptorren zijn een grote familie uit de orde der kevers. Het zijn langwerpige kevers. De antennen van mannetjes zijn langer dan het halsschild, die van vrouwtjes korter. Dit zou dus een mannetje zijn.

muntvlinder

De muntvlinder troffen we ook bij ons vorige bezoek aan de vlindertuin in mei.
Deze dagactieve nachtvlinder is kennelijk ook ’s nachts actief. De paarsrode vlinder met gele tekening hield zijn vleugels mooi open en bleef deze keer rustig zitten.
De rupsen eten munt, oregano, salie, citroenmelisse. Dit is allemaal volop in de tuin aanwezig.

https://www.vlinderstichting.nl/nachtvlindernacht/
De Havenloods over nachtvlinders

Festival Blijdorp Natuurlijk!

Zaterag 25 en zondag 26 juni Diergaarde Blijdorp

Wij stonden 2 dagen met een kraam op de natuurbehoudmarkt.
Het WWF en de douane waren ook aanwezig.
Onze kraam was ingericht door Edith. Sannetje en Sharida hadden voor wilde bloemen gezorgd.
Het thema van de kraam was biodiversiteit in Rotterdam. We besteedden aandacht aan in Rotterdam levende wilde dieren en planten en hun leefomstandigheden en wat je zelf kunt doen om deze te beschermen.

Klimaatmars Rotterdam

Zondag 19 juni 2022 Binnenrotte
Wij waren er bij samen met 10000 anderen voor een beter klimaatbeleid en een leefbare toekomst.

Koedood

zondag 12 juni 2022

Algemene indruk

Afwisselend landschap met enkele struiken, bomen, kruidachtige planten en struinpaden. Door dit gebied loopt een fietspad.
De dominante soort in de houtige opstanden zijn wilgen en kornoeljes. Op enkele plekken bezette een soort kruidachtige plant een aantal m2. Vaak met uitsluiting van andere soorten planten.
Een opmerkelijke waarneming waren de drie zaailingen okkernoot (Junglans regia). Deze drie zaailingen zijn meerstammig, doordat zij waarschijnlijk in een berm groeien, waar wordt gemaaid. Zij hebben in de berm langs het fietspad (zijde Rhoonse Baan) een lichte en vrije standplaats en zijn nu ongeveer 1 m. hoog. De okkernoot is al eeuwen in cultuur en verwilderde na 1900. Ingeburgerd tussen 1950 – 1974. Okkernoot is een opvolgerboomsoort. De okkernoot kan zich spontaan vestigen langs rivieroevers en wordt makkelijk door dieren verspreid. De bijdrage aan de biodiversiteit is laag. In deze berm vestigden zich ook twee gewone esdoorns, ongeveer ½ m. hoog.

Planten

Akker vergeet mij nietje
Akkerdistel
Bijvoet
Boswilg
Boswilg x grauwe wilg?? Boswilg x spec?
Braam
Duinriet (98% ObsI + uitgebreide determinatie)
Engels raaigras
Geel walstro
Gele lis
Gele plomp
Gestreepte witbol
Gewone berenklauw
Gewone esdoorn 2 jonge boompjes, ongeveer 1m hoog. Zelfstandig gevestigd.
Glanshaver
Groot hoefblad
Grote brandnetel
Grote egelskop
Grote waterweegbree
Harig wilgenroosje (kon niet bevestigd worden, ontoegankelijke oever, aannemelijk gezien de standplaats)
Heelblaadjes
Heermoes
Hondsdraf
Haagwinde
Jacobskruiskruid
Katwilg
Kleefkruid
Klein streepzaad
Knoopkruid
Koninginnekruid
Kropaar
Kruipende boterbloem
Late guldenroede
Lidrus
Madeliefje
Meidoorn
Okkernoot, 2 aangeplante jong volwassen bomen, vruchtdragend, 3 zaailingen
Pastinaak
Reuzenberenklauw
Riet
Rietgras ( nog uit te zoeken)
Rode kornoelje 3 verschillende bladeren, klein, wat groter en rood/groen (een halve purperea)
Ruige zegge
Ruw walstro ?
Ruwe lathyrus
Schietwilg
Schietwilg x spec.
Slangenlook
Smalle rolklaver
Smalle weegbree
Smeerwortel, paars en wit
Struisgrasjes
Teunisbloem spec.
Veelbloemige roos
Veenwortel
Veldiep
Veldlathyrus
Vierzadige wikke
Vrouwenmantel (1 exc. Ontsnapte tuinplant? Fraaie vrouwenmantel?)
Wilgenroosje
Witte abeel
Witte/grauwe els
Witte klaver
Wolfspoot
Zachte witbol
Zeegroene rus
Zevenblad
Zomereik
Zwarte populier

Vogels, gehoord of gezien

Aalscholver
Buizerd
Cetti’s zanger
Fuut
Kleine karekiet
Knobbelzwaan
Koekoek
Meerkoet
Rietgors
Snor
Tjiftjaf
Tureluur
Visdiefje
En nog veel meer vogels, waarvan we het geluid nog niet kenden

Insecten

Aardhommel
Boomhommel
Bruine grijsbandspanner
Gestreepte knoopgalwesp
Groene snuitkever
Grasmotje (spec)
Hooibeestje
Kevers
Koolwitje
Vlinder nog uit te zoeken
Lieve Heersbeestjes (nog uit te zoeken)
Aziatisch Lieve heersbeestjes
Haantjes op wilgen
Lantaarntje
Stippelmot wilgen (op meerdere wilgen verspreid in het gebied)
Zevenstippelig LBH
Verschillende soorten libellen, juffers, zweefvliegen,

Overige dieren

Muis (sporen)
Vos (sporen)
Kikkers

Bronnen

Wikipedia
https://www.vbne.nl/klimaatslimbosennatuurbeheer/uploads/factsheet-juglans-regia-def.d670ff.PDF

Woudhoek

Zondag 8 mei 2022 Vogelexcursie

Om 10 uur afgesproken op de parkeerplaats de Harreweg te Schiedam. Sannetje en ik zijn vroeger dan gedacht, dus konden daarvoor nog rustig inluisteren.
Onderweg voor mij de eerste keer dit jaar, de kleine karekiet gehoord en de grasmus gezien, plus een rietzanger en een sprinkhaanzanger.
Langzaam druppelen de excursiegangers binnen. Ondertussen vliegen er visdiefjes rond, horen fitis en cetti’s zanger zingen. Uiteindelijk komen er tien deelnemers.

Op pad over de onverharde paden door het dit kleine gebied dat rijk is aan riet- en ruigte vogels, zoals de blauwborst, rietzanger, rietgors en kneu.
Iedereen is nieuwsgierig en heeft al enige vogelkennis blijkt uit benoeming van soorten die eerder gezien zijn. Onderweg, na het eerste kwartier, wordt al een melding gemaakt, ik hoor hem ook, van een glimp van een blauwborst, maar die duikt weer het riet in en blijft onzichtbaar.
Enkelen zijn ook geïnteresseerd in eenden en ganzen. Gelukkig zien we al vrij snel krakeenden, zodat het verschil met wilde eenden aanschouwelijk kan worden gemaakt. Vrouwtjes van de verschillende soorten zijn altijd te herkennen aan de kleur van de vleugelspiegel, in dit geval wit in plaats van blauw.
We horen de eerste koekoek van het jaar, zien gierzwaluwen in de lucht, het zomerseizoen is nu echt begonnen. We gaan langs de kneutjes, die zich na eventjes goed laten zien, net zoals vlak daarvoor een rietgors in volle glorie. Op meerder verzoek gaan we naar het hek vanwaar over de aanwezige weidevogels goed te zien zijn in het stukje vochtige weiland achter de Groene Weg. We zien twee grutto’s, diverse kieviten en tureluurs, en natuurlijk ook de onvermijdelijke nijlganzen en Canadese ganzen, die zie je ook vaak de laatste tijd. Heel kort, maar zeker, zag ik een watersnip wegvliegen van het weiland naar het riet, dat zou een heel mooi teken zijn, al is het geen mooi teken dat daar in de gehele buurt geen enkele veldleeuwerik meer zit.
We keren terug naar de parkeerplaats, er zijn andere afspraken en het is moederdag. Maar het geluk is nog niet op. Vlak achter elkaar, links en rechts, blauwborsten vol in beeld, bovenin een rietstengel, ze bleven langdurig zitten.

Een geslaagde excursie en een prettige sfeer.

Wilco

Rhoonse grienden

Zaterdag 7 mei 2022

De knotploeg van Natuurlijk Westland was te gast. Zij vonden het interessant om te zien hoe een griend beheerd en geëxploiteerd wordt. Deze griend wordt volledig beheerd, d.w.z. om de drie jaar gekapt. Het hout wordt o.a. gebruikt voor oeverbescherming, als geluidswal en door Diergaarde Blijdorp. Eénjarige twijgen worden gebruikt voor het vlechten van manden. Dat was vroeger het belangrijkste product, evenals het riet en de biezen. Met de komst van de petrochemische industrie is de vraag hiernaar komen te vervallen.
Er staan zeer oude wilgen waarvan het kernhout verrot is. De bomen zijn hol en worden gedragen door het spinthout en de schors. Zij vormen de karakteristieke monumenten.
Afgezaagde takken worden in de grond gezet om uit te groeien tot nieuwe wilgen. Deze worden beschermd met gaas om te voorkomen dat een bever er mee vandoor gaat.
De soorten wilgen zijn moeilijk te onderscheiden. Ze kruisen makkelijk en er ontstaan veel bastaarden. Ze verschillen in de tijd dat de mannelijke en vrouwelijke katjes verschijnen.

Reyeroord

29 mei 2022 10-12 u
In de wijk Reyeroord zijn veel grote gazons die 22 keer per jaar gemaaid worden. Er is ook een stuk dat de status Heemtuin heeft gekregen. Sharida is met bewoners bezig met het vergroten van de biodiversiteit d.m.v. een bewonerstuin, een insectenburcht voor grondnesten en adviezen voor beheer en uitvoering aan de gemeente.
Er is momenteel veel belangstelling en geld voor projecten om de biodiversiteit in Reyeroord te vergroten. Dit heeft o.a. geresulteerd in het plaatsen van grote aantallen blauwe bordjes op afgezaagde boomstammen door de gemeente. Er was ook een project dat geresulteerd heeft in het plaatsen van plastic pijpjes met ledlampen in een moerasgebied. Door de grote hoeveelheid plastic pijpjes kan het gebied niet meer gemaaid of onderhouden worden.
Sharida inventariseert sinds een aantal jaren de insecten in het gebied. Zij ziet een groot verschil in biodiversiteit tussen de gebieden die op verschillende manieren beheerd worden en maakt hier fotoverslagen van met informatie over de insecten.

Klein Profijt

Excursie 16 april 2022

Rondleider: Edith Stuivenberg
Aanmelding: 2 mensen, waarvan 1 kwam opdagen, hierna te noemen Wil. Haar man voelde zich nog niet goed genoeg om hieraan deel te nemen; had een grote operatie ondergaan.
Wil gevraagd waarin ze geïnteresseerd is. Wist zij niet. De eerste honderd meter daarom haar interesses gepeild. Zij wilde vooral genieten van de natuur en vond dat fijn om dat met andere mensen te kunnen doen. Was niet geïnteresseerd in namen van planten: “Die onthoud ik toch niet. Vertel maar wat.” Wij stonden toen voor de eerste spindotter. Een zeldzame plant, die evolutionair zich nogal apart ontwikkeld heeft om zich voort te kunnen planten. Een wijze van voortplanting die ook mondiaal niet veel voorkomt. Vanaf dat moment had ik haar aandacht. Zij heeft zeer uitgebreid de okselknopen van deze planten bekeken. Wil wist heel zeker: deze plant zou ze onthouden. Logisch, zij was er actief mee aan de slag gegaan. Daarna kwam zij ook met de eerste vraag: biodiversiteitscrisis, wat ik daarvan vond. Behoefte aan discussie. Dit kort gehouden. Haar laten zien hoe ObsIdentify en Birdnet werken. Wilde zij ook gebruiken. “Dan hoef je de namen van planten niet te onthouden, dat is saai, vind ik niet leuk”. Maar zo planten leren kennen, vond zij wel leuk. “Dan kan ik na een poosje een paar aanwijzen.”Birdnet vond zij helemaal super.
Daarna toonde zij weer belangstelling voor verhalen over planten waardoor de plant voor haar niet meer anoniem is. Verhalen, die zij ook de kleinkinderen kon vertellen. Wat zij hoorde, bracht zij ook meteen in praktijk. Bijvoorbeeld. Smeerwortel → hommels → nectarroof. Een verhaal over de interactie plant en insect. Hierna herkende zij alle smeerwortels en keek of er ook hommels in de buurt waren. Zo ontdekte zij een insect, die probeerde in de kelk te komen, die nog gesloten was. Dat was een boomhommel. Die naam wist ook te kunnen onthouden. Haar geheugen mankeerde niks. Zij onthoudt alleen datgene wat haar interesseert. Helemaal enthousiast werd zij over het verhaal van wilgen waarvan mensen vroeger dachten dat er heksen in woonden (heksenbezems en wilgen groeiden op plekken waar mensen niet konden komen).
Een donkere slak.
Leuk om met de kinderen slakken te zoeken in de stad en in het buitengebied. In de stad worden slakken steeds lichter en geler en kunnen daardoor beter tegen de hoge temperaturen van een stadscentrum. Een gele slak weerkaatst meer zonlicht dan een (donkerder) bruine exemplaar.
Omtrek van bomen meten en de leeftijd ongeveer schatten. Wortelpakket van bomen visualiseren door kinderen aan het uiteinde van de takken te laten staan.
Communicatie van bomen. Acacia’s waar een giraf aan knabbelt, geurstoffen te verspreiden die zowel de eigen takken maar ook bomen in de omgeving waarschuwen voor de vijand. Of ik meer van dat soort informatie had. Verwezen naar artikel op de website: internet in de bodem. Haar leren kijken naar de functie van waterlot en een trekwortel. Juist in dit gebied zeer goed waarneembaar. Van elke bomen verhaaltje maakte zij een foto, zodat zij later dit nog terug kon halen en anderen vertellen.
Sporen van bevers laten zien. Reeën vraat uitgelegd. Kort daarna ontdekte zij zelf een geschilde boom, die bezig was zijn verwonding te overgroeien.
Na afloop deze excursie geëvalueerd. Wil vond deze excursie maatwerk en daarom erg fijn. In een groep zou zij nooit dit soort vragen hebben durven stellen. Vooral verhaaltjes over planten en eigenlijk alles in de natuur voor de kleinkinderen.
Zou voor ons een rubriek op de website kunnen zijn: Verhaaltjes voor opa’s en oma’s, papa’s en mama’s waarmee je de kleinkinderen en kinderen voor de natuur kunt interesseren. Het liefst zag Wil deze verhalen opgenomen in een boek. Dat boekje zou zij dan meteen aanschaffen. Eerst maar even peilen of belangstelling voor dit onderwerp is door een rubriek op de website KNNV te plaatsen?
Afspraak:
Zij werkt vrijwillig bij de lokale omroep Alblasserwaard. Onze persberichten kunnen wij naar haar sturen. Dan zal zij het als een activiteit ( een onderdeel van de agenda) kunnen laten uitzenden.
Informatie die ik haar toestuur:
Obsidentity, Birdnet.
https://www.ted.com/talks/suzanne_simard_how_trees_talk_to_each_other/transcript?language=nl

Dakpark

Dakpark 24 april 2022 13-14 u

Nationale bijentelling

We werden hartelijk ontvangen door Yos en Fatima. Helaas hadden de vrijwilligers de dagen ervoor veel anderen activiteiten waardoor er niet meer mensen waren die zin hadden om mee te lopen. We hebben praatjes gemaakt met mensen die aan het werk waren of op bezoek kwamen.
Sharida heeft veel verteld over bijen en wilde bijen. Daarna gingen we een rondje lopen.
We ontmoetten Lorenzo, de beheerder van het schapenweitje. Hij had tijd en belangstelling. We besloten een half uur in het schapenweitje te lopen en daarna een half uur in een even groot stuk grasland buiten de tuin.
Een fotoverslag van Sharida met informatie over gevonden soorten staat in onze kennisbank.
https://rotterdam.knnv.nl/kennisbank/het-dakpark-bijentelling/

De schapenwei
De (merino)schapen waren nog niet gearriveerd. Er waren onlangs veel brandnetels verwijderd door de vrijwilligers. Het was 16 graden en er stond een matige Noordoosten wind.
Er stonden veel bloeiende en nog niet bloeiende wilde planten. Vooral de Witte dovenetel viel op. Hier zagen we veel insecten op. Veel Hondsdraf, Smeerwortel, Paardenbloem etc. met insecten.
We zagen o.a.
Tuinhommel 2x
Witbaardzandbijtje? foto
Vosje
Blauwe metselbij ?? (foto)
Zandbijtje ? foto
Klein wespje ? foto
Akkerhommel 2x
Boomhommel
Boomblauwtje 2x
Klein koolwitje 2x
Bont zandoogje

In het grasland buiten de tuin zagen we niet veel insecten. Er stond tamelijk veel wind, er was geen beschutting en er waren niet veel soorten wilde bloemen. We zagen madeliefjes tussen het engels raaigras.
In de heg van o.a. olijfwilg zagen we een cicade (foto) die leeft op engels raaigras.
Vliegen div
Bloedrood wespje?
Hommel
Klein koolwitje

In de vlinder- en bijentuin tuin zagen we
Wolzwever
Bladwesp
Franse veldwesp
Tronkenbij
Zandbijen
Hommel
Boomblauwtje

We bewonderden het gebouw voor de schapen en het clubgebouw met vegetatiedaken.
Fatima trakteerde ons op een heerlijke salade. Yos heeft een KNNV sticker in het huisje geplakt.

Sharida en ik liepen terug door de Albrecht Engelmanstraat.
Een grote groep bewoners was hier bezig met tegels wippen en bloemperken aanleggen.
We waren heel enthousiast en hebben een KNNV-sticker overhandigd die in dank aanvaard werd.

Excursie Crezéepolder en Dordtse Biesbosch met afd. IJssel en Lek

Donderdag 17 februari 2022
9.30 u
Het was stormachtig weer met een blauwe wolkenlucht en prachtig licht.
We begonnen de dag met het bewonderen van Bleke schubwortel. Voor zover bekend de enige vindplaats in west Nederland. Deze halfparasiet heeft een voorkeur voor kalkrijke bossen. Het is onduidelijk hoe hij zich hier gevestigd heeft en waar hij op parasiteert. Misschien parasiteert hij op de wortels van de populieren. Hij stond overdadig te bloeien in een groenstrook met wat oudere bomen en struiken midden in de stad. Het was een wat oudere groenstrook waar niet gemaaid werd en niet met zware apparatuur gereden werd. Daardoor kon zich een tamelijk gezonde bodem ontwikkelen. Een groene pluim voor de gemeente voor het koesteren van deze biotoop.
Daarna gingen we naar de Crezéepolder. Het was hoog water en zeer winderig. Een groep steltlopers vloog vlak voor ons op. Het was moeilijk om de kijker stil te houden en de scoop werd omvergeblazen. Toch zagen we Kemphanen, Bergeenden, Kieviten, Smienten en Wintertalingen.
Een paar exemplaren Klein hoefblad stonden te bloeien langs de dijk. Op de achtergrond keek de nieuwe boot van Jeff Bezos uit over de Crezéepolder.
Een deel van de groep ging verder naar de Dordtse Biesbosch, waar ze nog een paar uur gewandeld hebben en o.a. Grote zaagbekken gezien hebben in het nieuwe stuk.

Historische Tuin Schoonoord

16 januari 2022
Fotoalbum van Sharida van deze wandeling

Bomenwandeling

4-12-2021 Kralingse Bos
Met 6 natuurliefhebbers liepen we deze prachtige door Celeste en Edith voorbereide wandeling.

Het Statige laantje was met hekken afgezet, dus we maakten een omweg.
Celeste vertelde veel over de historie en ontwikkeling van dit oude gedeelte van het bos, de oude bomen en het belang van de bodem met haar diversiteit aan dieren.
De sfeer in het bos was fantastisch. We ervoeren de magie van de oude bomen, de geuren en kleuren van het herfstbos en de natuur die vertraagt en in rust gaat.

Een volwassen bodem is goud waard. Bouwen in een park betekent dat je al gauw een eeuw bodemkapitaal weggooit.
De grootste bedreigingen van elk park of groene parel in Rotterdam zijn de festivals. Met zijn allen zorgen zij voor bodemverdichting en wordt de bodem kapot gemaakt.

Paddenstoelenexcursie

24-11-2021 Kralingse Bos
Met afdeling Natuurlijk Delfland

De leukste vondst van de ochtend was Groot kalkschuim (Mucilago crustacea).
Dit is geen paddenstoel, maar een plasmodïale slijmzwam.
De slijmzwammen worden tegenwoordig als een apart rijk beschouwd, naast de planten, dieren en schimmels.
Een andere leuke vondst was Worstnetwatje (Arcyria stipata), ook een slijmzwam.
Verder o.a. Geveerde raspzwam, Doolhofzwam, Spatelhoorntje en Kelderpissenbed, Grote Knotspoot en Knotskronkel.
Ook hoorden we diverse keren een Groene specht.

We hebben heel veel paddenstoelen (en slijmzwammen dus) gezien, maar slechts enkele bekende soorten konden van een Nederlandse naam worden voorzien.
Lang niet alle paddenstoelen hebben een Nederlandse naam, en de meeste soorten moeten met een microscoop onderzocht worden om ze op naam te kunnen brengen.
Het was een prachtige en soortenrijke ochtend. In 2,5 uur hebben we ca. 300m afgelegd. Dat doet Max Verstappen ons niet na!

Een foto-impressie van de ochtend vind je hier.
Een uitgebreide lijst van de waarnemingen vind je hier.

Nacht van de Nacht 2021

Zaterdag 30 oktober hebben we met een groepje van 11 natuurliefhebbers een avondwandeling gemaakt. Het was die nacht de Nacht van de Nacht. Dit wordt ieder jaar georganiseerd door de Natuur- en Milieufederaties om aandacht te vragen voor onnodige lichtvervuiling. Duisternis is belangrijk voor het bioritme van levende organismen.

We konden helaas niet wandelen in het Kralingse Bos. Daar was het evenement de Grote Schijn bezig. Daarom hebben we gewandeld in de Esch en lieten ons verwonderen door de duisternis en de stilte. https://www.nachtvandenacht.nl